Podstawy prawne wykonywania działalności gospodarczej znajdują się w ustawie z dnia 2 lipca 2004r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2017r. poz. 2168 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 2 ww. ustawy działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Przepisów ww. ustawy nie stosuje się do działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego, a także wynajmowania przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów (art. 3 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej). 

Zgodnie ze wspomnianą już ustawą o swobodzie działalności gospodarczej, działalność wykonywana jest przez przedsiębiorcę, którym jest osoba fizyczna, osoba prawna ijednostka organizacyjna nie będąca osobą prawną (tzw. ułomna osoba prawna – przyp. red.), posiadająca zdolność prawną, wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą, która przed rozpoczęciem jej wykonywania musi zgłosić wpis do właściwego rejestru (art. 4 Ustawy o sdg).

Odnosząc się do ww. definicji przedsiębiorców, można wymienić następujące formy prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce:

• jednoosobowa działalność osoby fizycznej (indywidualna działalność gospodarcza),
• spółka cywilna (s.c.)
• spółki prawa handlowego:
  • spółka jawna (sp.j.)
  • spółka partnerska (sp.p.)
  • spółka komandytowa (sp.k.,
  • spółka komandytowo-akcyjna (S.K.A.)
  • spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.)
  • spółka akcyjna (S.A.)

Zasady działania spółek cywilnych określa Kodeks cywilny z 1964r., a spółek prawa handlowego – Kodeks spółek handlowych z 2000r. 

Istotnym uzupełnieniem ww. kodeksów są ustawy regulujące podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej:

• wspomniana już Ustawa z dnia 2 lipca 2004r.o swobodzie działalności gospodarczej 
• Ustawa z dnia 20 sierpnia 1997r.o Krajowym Rejestrze Sądowym 
• Ustawa z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych,
• Ustawa z dnia 20 grudnia 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników,
• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa,
• Ustawa z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych,
• Ustawa z dnia 15 lutego 1992r. o podatku dochodowym od osób prawnych,
• Ustawa z dnia 20 listopada 1998r. o zryczałtowanym podatku od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne,
• Ustawa z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług.

Aby prowadzić działalność gospodarczą, trzeba ją zarejestrować. O tym, gdzie powinna być wpisana, decyduje jej forma prawna. W oparciu o zapisy ustawowe i w zależności od przyjętej formy prawnej przedsiębiorca podejmuje działalność gospodarczą po uzyskaniu wpisu do jednego z następujących rejestrów:

• Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, prowadzonej w systemie teleinformatycznym przez Ministra Rozwoju – w przypadku osób fizycznych podejmujących działalność jednoosobowo lub wspólników spółki cywilnej (www.ceidg.gov.pl)

lub

• rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym, prowadzonym przez sądy rejonowe i Ministerstwo Sprawiedliwości – w przypadku osób prawnych, np. spółki prawa handlowego, spółdzielnie, stowarzyszenia i fundacje, przedsiębiorstwa państwowe i zagraniczne czy oddziały przedsiębiorców zagranicznych działających w Polsce (ekrs.ms.gov.pl)

PORADNIKI PRZEDSIĘBIORCY przygotowane w oparciu o następujące opracowania:

• „Jak zostać i pozostać przedsiębiorcą. Poradnik dla nowo powstałych firm”, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Warszawa 2015
• „Jednoosobowa firma. Jak założyć i samodzielnie prowadzić jednoosobową działalność gospodarczą”, Björn Lundén i Danuta Młodzikowska, Gdańsk 2016
• „Przedsiębiorczość dla ambitnych. Jak uruchomić własny biznes”, Jerzy Cieślik, Warszawa 2010
• „Działalność gospodarcza. Formy opodatkowania”, broszura informacyjna Ministerstwa Finansów, Warszawa 2015
• „Przewodnik dla rozpoczynających działalność gospodarczą” i inne poradniki przygotowane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych