Wiele rodzajów działalności wymaga posiadania odpowiednich kwalifikacji zawodowych (przedsiębiorcy zobowiązani są zapewnić posiadanie tych kwalifikacji). Najczęściej przedsiębiorcy nie muszą posiadać tych kwalifikacji sami, a wystarczy, gdy zatrudniają osobę z niezbędnymi kwalifikacjami do wykonywania określonych czynności. Wyjątkiem są pewne tylko zawody (zwłaszcza medyczne i prawnicze), w których wymaga się, by kwalifikacje zawodowe posiadał sam przedsiębiorca (jeżeli sam ich nie posiada, to nie wystarczy zatrudnienie odpowiedniej osoby).

Drugą grupę barier prawnych, jakie niejednokrotnie musimy pokonać przedsiębiorca dla legalizacji swojej działalności gospodarczej, jest tzw. reglamentacja działalności gospodarczej, tj. obowiązek uzyskania koncesji, zezwolenia albo wpisu w rejestrze działalności regulowanej. Obowiązki te dotyczą ponad 80 różnych rodzajów działalności gospodarczej. Reglamentacja oznacza, że nie możemy podjąć działalności, jeżeli nie spełnimy przewidzianych prawem szczególnych jej warunków. Dopiero po uzyskaniu koncesji, licencji, zezwolenia albo zaświadczenia o wpisie do rejestru działalności regulowanej, można rozpocząć działalność.

• Koncesje

Koncesja jest to decyzja administracyjna zezwalająca na prowadzenie działalności w obszarze, w którym z mocy ustawy ograniczona jest swoboda prowadzenia tejże działalności. Koncesje wydaje organ, który administruje zakresem interesującej nas działalności.

Posiadanie koncesji jest konieczne w prowadzeniu działalności w zakresie:

• poszukiwania lub rozpoznawania złóż kopalin, wydobywania kopalin ze złóż, bezzbiornikowego magazynowania substancji oraz składowania odpadów w górotworze, w tym w podziemnych wyrobiskach górniczych (organ odpowiedzialny: Ministerstwo Środowiska, www.mos.gov.pl)
• wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym (organ odpowiedzialny: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, www.mswia.gov.pl)
• wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, przesyłania, dystrybucji i obrotu paliwami oraz energią (organ odpowiedzialny: Urząd Regulacji Energetyki, www.ure.gov.pl)
• ochrony osób i mienia (organ odpowiedzialny: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, www.mswia.gov.pl)
• rozpowszechniania programów radiowych i telewizyjnych (organ odpowiedzialny: Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, www.krrit.gov.pl)
• przewozów lotniczych (organ odpowiedzialny: Urząd Lotnictwa Cywilnego, www.ulc.gov.pl)
• prowadzenia kasyna gry (organ odpowiedzialny: Ministerstwo Finansów, www.mf.gov.pl)

• Zezwolenia

Zezwolenia wymaga działalność gospodarcza podlegająca koncesjonowaniu na podstawie odpowiednich ustaw. Zezwolenia wydawane są na czas oznaczony, lub nieoznaczony, na wniosek przedsiębiorcy pod warunkiem, że odrębne przepisy tak stanowią. Wydanie lub odmowa wydania oraz cofnięcie zezwolenia odbywa się w drodze administracyjnej.

Uzyskanie zezwolenia wymaga prowadzenie działalności w zakresie, m.in.:

• prowadzenia działalności ubezpieczeniowej,
• przemysł spirytusowy (wyrób, rozlew, oczyszczanie, skażania i odwadnianie, wydzielanie spirytusu z innego wytworu), a także na wyrób i rozlew wódek, hurtowy obrót napojami alkoholowymi, sprzedaż napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia na miejscu lub poza miejscem sprzedaży, wyrób i rozlew wyrobów winiarskich oraz na wytwarzanie wyrobów tytoniowych,
• prowadzenia apteki ogólnodostępnej, wytwarzanie środków farmaceutycznych materiałów medycznych oraz hurtowy obrót tymi środkami i materiałami,
• utrzymywania chartów rasowych lub ich mieszańców,
• zarządzania lotniskiem,
• działalności polegającej na wykorzystywaniu, usuwaniu i unieszkodliwianiu odpadów komunalnych,
• obrotu zwierzyną żywą (w kraju i za granicą), z wyłączeniem sprzedaży prowadzonej przez dzierżawców i zarządców obwodów łowieckich na terenie kraju,
• obrotu tuszami zwierzyny i ich częściami (częściami kraju i za granicą),
• prowadzenia magazynu lub składu celnego,
• produkcji i dystrybucji tablic rejestracyjnych,
• wytwarzania i przetwarzania środków odurzających i substancji psychotropowych, przywozu i wywozu z zagranicy tych środków oraz hurtowy obrót nimi,
• produkcji i wprowadzania do obrotu dietetycznych środków spożywczych i odżywek, (też na wprowadzanie do obrotu takich artykułów przywożonych z zagranicy oraz produkcję i wprowadzanie do obrotu jako środków spożywczych,
• prowadzenia schronisk dla bezdomnych zwierząt, grzybowisk i spalarni zwłok i części zwierząt,
• eksploatacji publicznej sieci telefonicznej lub sieci przeznaczonej do rozpowszechniania lub rozprowadzania programów telewizyjnych lub radiofonicznych oraz na używanie urządzeń radiowych do nadawania i transmisji,
• prowadzenia działalności gospodarczej na terenie specjalnych stref ekonomicznych,
• urządzania i prowadzenia działalności w zakresie gier losowych i zakładów wzajemnych,
• uprawy maku i konopi włóknistych,
• działalności związanej z wykorzystaniem energii atomowej.

• Działalność regulowana

Ustawa z dnia 2 lipca 2004r. o swobodzie działalności gospodarczej wprowadziła do polskiego porządku prawnego instytucję działalności regulowanej. Zgodnie z art. 5 pkt 5 ww. ustawy, działalność regulowana to "taka działalność gospodarcza, której wykonywanie wymaga spełnienia szczególnych warunków, określonych przepisami prawa".

Działalność regulowana opiera się na zastąpieniu zezwoleń na prowadzenie niektórych rodzajów działalności gospodarczej wpisem do odpowiedniego rejestru na podstawie oświadczenia przedsiębiorcy o spełnieniu wymogów przewidzianych przez prawo do wykonywania wskazanego rodzaju działalności gospodarczej.

Istnienie rejestrów działalności regulowanej uzasadnia się koniecznością zwiększonej kontroli nad przedsiębiorcą, który zainteresowany prowadzeniem wyżej wymienionego rodzaju działalności musi spełnić związane z tym ustawowe wymogi.

Zgodnie z wolą ustawodawcy, działalność regulowana wprowadza najmniej uciążliwe dla przedsiębiorców obowiązki i ograniczenia. Z art. 64 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej wynika, że o działalności regulowanej możemy mówić tylko wówczas, gdy przepis odrębnej ustawy stanowi, że dany rodzaj działalności jest działalnością regulowaną. W ustawach szczególnych określono, jakie dokładnie warunki musi spełnić przedsiębiorca, aby uzyskać wpis do rejestru działalności regulowanej. Ponadto przepisy te wskazują organ prowadzący rejestr dla danego typu działalności oraz jaka powinna być treść oświadczenia i sposób prowadzenia rejestru.

Zaświadczenie o dokonaniu wpisu wydaje się z urzędu. Dla spraw nieuregulowanych w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej stosuje się więc przepisy zawarte w ustawach szczególnych.

Działalnością regulowaną jest m.in. działalność:

• w zakresie przechowywania dokumentacji osobowej i płacowej pracodawców czasowym okresie przechowywania, którą mogą wykonywać wyłącznie spółki kapitałowe - organem prowadzącym rejestr przechowawców akt osobowych i płacowych od 1 stycznia 2006 r. jest marszałek województwa;
• w zakresie świadczenia usług turystycznych obejmujących: polowania wykonywane przez cudzoziemców na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej oraz polowania za granicą - wymaga wpisu do rejestru polowań (przedsiębiorcą może być osoba fizyczna); rejestr polowań od 1 stycznia 2006 r. prowadzi marszałek województwa;
• w zakresie organizacji profesjonalnego współzawodnictwa sportowego - działalność w zakresie sportu profesjonalnego może być wykonywana przez sportowe spółki akcyjne i polskie związki sportowe; rejestr organizatorów profesjonalnego współzawodnictwa sportowego prowadzi Prezes Polskiej Konfederacji Sportu;
• w zakresie kształcenia podyplomowego pielęgniarek i położnych (działalność może wykonywać osoba fizyczna) - wymaga wpisu do rejestru podmiotów prowadzących kształcenie podyplomowe; organem prowadzącym rejestr jest Okręgowa Rada Pielęgniarek i Położnych właściwa dla miejsca zamieszkania;
• w zakresie prowadzenia indywidualnej praktyki pielęgniarek, położnych, indywidualnej specjalistycznej praktyki pielęgniarek, położnych (osoby fizyczne) albo grupowej praktyki pielęgniarek, położnych (spółka cywilna lub partnerska) - wpis odpowiednio do rejestru indywidualnych praktyk, rejestru specjalistycznych praktyk oraz rejestru grupowych praktyk - prowadzonych przez Okręgową Radę Pielęgniarek i Położnych właściwą ze względu na miejsce wykonywania praktyki;
• w zakresie kształcenia podyplomowego lekarzy i lekarzy dentystów (działalność może wykonywać osoba fizyczna) - wpis do rejestru podmiotów prowadzących kształcenie podyplomowe lekarzy i lekarzy dentystów; rejestr prowadzi Okręgowa Rada Lekarska właściwa dla miejsca kształcenia;
• w zakresie prowadzenia indywidualnej praktyki lekarskiej, indywidualnej specjalistycznej praktyki lekarskiej (osoby fizyczne) oraz grupowej praktyki lekarskiej (w formie spółki cywilnej lub partnerskiej) - wpis odpowiednio do rejestru indywidualnych praktyk, rejestru indywidualnych specjalistycznych i rejestru grupowych praktyk prowadzonych przez Okręgową Radę Lekarską; należy tu zaznaczyć, że wykonywanie funkcji lekarza koordynatora medycznego nie jest równoznaczne z indywidualną praktyką lekarską;
• w zakresie prowadzenia stacji kontroli pojazdów - wpis do rejestru przedsiębiorców prowadzących stacje kontroli pojazdów (może wykonywać osoba fizyczna); rejestr prowadzi starosta właściwy ze względu na miejsce wykonywania działalności;
• w zakresie prowadzenia ośrodka szkolenia kierowców - wpis do rejestru przedsiębiorców prowadzących ośrodek szkolenia kierowców (może wykonywać osoba fizyczna); rejestr prowadzi starosta właściwy ze względu na miejsce wykonywania działalności;
• w zakresie prowadzenia pracowni psychologicznej (prowadzącej badania psychologiczne w celu orzeczenia istnienia lub braku przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdem) - wpis do rejestru przedsiębiorców (mogą to być osoby fizyczne) prowadzących pracownię psychologiczną; rejestr prowadzi marszałek województwa właściwy ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania przedsiębiorcy;
• w zakresie organizowania imprez turystycznych oraz pośredniczenia, na zlecenie klientów, w zawieraniu umów o świadczenie usług turystycznych (może wykonywać osoba fizyczna) - wpis do rejestru organizatorów turystyki i pośredników turystycznych; rejestr prowadzi od 1 stycznia 2006 r. marszałek województwa właściwy ze względu na siedzibę przedsiębiorcy;
• w zakresie prowadzenia przedsiębiorstwa składowego (może być prowadzona przez osobę fizyczną) - wpis do rejestru przedsiębiorców składowych; rejestr prowadzi dla przedsiębiorców przyjmujących na skład: towary przemysłowe - minister właściwy do spraw gospodarki, towary rolne - minister właściwy do spraw rynków rolnych;
• w zakresie organizowania wyścigów konnych (może wykonywać osoba fizyczna) - wpis do rejestru organizatorów wyścigów konnych; rejestr prowadzi Prezes Polskiego Klubu Wyścigów Konnych;
• w zakresie wyrobu, oczyszczania, skażania lub odwadniania alkoholu etylowego (może prowadzić osoba fizyczna) - wpis do rejestru podmiotów wykonujących działalność w zakresie wyrobu i przetwarzania alkoholu etylowego; rejestr prowadzi minister właściwy do spraw rynków rolnych;
• w zakresie wytwarzania wyrobów tytoniowych (może prowadzić osoba fizyczna) - wpis do rejestru producentów wyrobów tytoniowych; rejestr prowadzi minister właściwy do spraw rynków rolnych;
• w zakresie usług detektywistycznych (może wykonywać osoba fizyczna) - wpis do rejestru działalności detektywistycznej; rejestr prowadzi minister właściwy do spraw wewnętrznych;
• w zakresie działalności kantorowej polegającej na kupnie i sprzedaży wartości dewizowych oraz pośrednictwie w ich kupnie i sprzedaży (może wykonywać osoba fizyczna) - wpis do rejestru działalności kantorowej; rejestr prowadzi Prezes Narodowego Banku Polskiego;
• w zakresie wyrobu lub rozlewu napojów spirytusowych (może prowadzić osoba fizyczna) - wpis do rejestru działalności w zakresie wyrobu lub rozlewu napojów spirytusowych; rejestr prowadzi minister właściwy do spraw rynków rolnych;
• w zakresie prowadzenia kursów dokształcających (dla osób podejmujących działalność w zakresie przewozu drogowego towarów niebezpiecznych) - wpis do rejestru przedsiębiorców prowadzących kursy dokształcające (działalność może prowadzić osoba fizyczna); rejestr prowadzi marszałek województwa;
• w zakresie działalności pocztowej niewymagającej zezwolenia (zezwolenia wymaga wykonywanie działalności pocztowej w zakresie przyjmowania, przemieszczania i doręczania w obrocie krajowym i zagranicznym przesyłek - korespondencja do 2000g. z wyłączeniami) - wpis do rejestru operatorów pocztowych (działalność może prowadzić osoba fizyczna); rejestr prowadzi prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej (UKE);
• w zakresie obrotu materiałem siewnym (może prowadzić osoba fizyczna) - wpis do rejestru przedsiębiorców dokonujących obrotu materiałem siewnym; rejestr prowadzi wojewódzki inspektor ochrony roślin i nasiennictwa;
• w zakresie wytwarzania lub magazynowania biokomponentów (może prowadzić osoba fizyczna) - wpis do rejestru przedsiębiorców wytwarzających lub magazynujących biokomponenty; rejestr prowadzi minister właściwy do spraw rynków rolnych;
• w zakresie konfekcjonowania lub obrotu środkami ochrony roślin (może prowadzić osoba fizyczna) - wpis do rejestru przedsiębiorców wykonujących działalność w zakresie konfekcjonowania lub obrotu środkami ochrony roślin; rejestr prowadzi wojewódzki inspektor ochrony roślin i nasiennictwa;
• w zakresie wyrobu lub rozlewu wyrobów winiarskich (może wykonywać osoba fizyczna) - wpis do rejestru przedsiębiorców wykonujących działalność w zakresie wyrobu lub rozlewu wyrobów winiarskich; rejestr prowadzi minister właściwy do spraw rynków rolnych;
• w zakresie działalności telekomunikacyjnej polegającej na świadczeniu usług telekomunikacyjnych, dostarczaniu sieci telekomunikacyjnych lub udogodnień towarzyszących (może wykonywać osoba fizyczna) - wpis do rejestru przedsiębiorców telekomunikacyjnych; rejestr prowadzi URTiP; samo dostarczenie systemów dostępu warunkowego, elektronicznych przewodników po programach i multipleksowania sygnałów cyfrowych podlega wpisowi do rejestru prowadzonego przez Przewodniczącego UKE.

Ustawy oznaczające dany rodzaj działalności gospodarczej jako działalność regulowaną określają jednocześnie warunki podejmowania i wykonywania tej działalności. Informacji, czy prowadzenie określonego rodzaju działalności gospodarczej wymaga zezwolenia czy wpisu do rejestru, szukać należy więc w przepisach ustaw szczególnych oraz w ustawie - Przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej.

Wpis do rejestru działalności regulowanej podlega opłacie skarbowej, chyba, że przepisy odrębne stanowią inaczej.

• Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna (SANEPID)

W niektórych przypadkach konieczne jest uzyskanie zgody inspektora sanitarnego na prowadzenie działalności w danym lokalu. Dotyczy to m.in. podjęcia działalności w zakresie prowadzenia:

• sklepu spożywczego,
• wszelkich placówek gastronomicznych,
• gabinetu kosmetycznego, itp.

W tych przypadkach „odbioru” lokalu zakładu głównego/miejsca wykonywania działalności gospodarczej musi dokonać SANEPID.

Na rozpatrzenie wniosku inspektor ma 14 dni. Po tym czasie można spodziewać się odbioru lokalu (oględzin obiektu) i wydania postanowienia lub decyzji odbioru.

Od 1 maja 2015r. zostały wprowadzone nowe zasady dot. zmiany danych dotyczących zakładu - zmiany właściciela. Nie będą wydawane ponownie decyzje zatwierdzające zakład na nowy podmiot, a wydana uprzednio decyzja o zatwierdzeniu zakładu będzie nadal obowiązująca. Dla potwierdzenia dokonanych zmian Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Poznaniu wyda zaświadczenie o wpisie do rejestru zakładów dla nowego podmiotu oraz pismo potwierdzające obowiązywanie wydanej pierwotnie decyzji zatwierdzającej zakład.